Bizans aydınlatılmış el yazmaları, çoğu zaman altın yahut gümüşle süslenmiş bir el yazması türüdür. Bizans İmparatorluğu’nda 4. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar yaratılmışlardır ve mühim bir sanatla alakalı ve kültürel yapıt grubunu temsil ederler.
- II. Aydınlatılmış Elyazmaları
- III. Aydınlatılmış Elyazmalarının Özellikleri
- IV. Aydınlatılmış Elyazmalarında Kullanılan Teknikler
- V. Aydınlatılmış Elyazmalarında Kullanılan Malzemeler
- VI. Aydınlatılmış Elyazmalarının Amacı
- VII. Aydınlatılmış El Yazmalarının Yeri
- Aydınlatılmış El Yazmalarının Korunması
- IX. Aydınlatılmış Elyazmalarının Önemi
En eski Bizans aydınlatılmış el yazmaları 4. yüzyıldan kalmadır ve çoğu zaman minik boyutludur ve dini metinler ihtiva eder. Erken Bizans aydınlatılmış el yazmalarının en meşhur örneği, bütün İncil’i Yunanca içeren Codex Sinaiticus’tur.
5. yüzyılda Bizans İmparatorluğu genişlemeye başladı ve aydınlatılmış el yazmaları daha detaylı ve pahalı hale geldi. Bunlar çoğu zaman varlıklı patronlar tarafınca sipariş edildi ve dini öğrenim, zamanı kayıt tutma ve şahsi eğlence şeklinde muhtelif amaçlar için kullanıldı.
10. yüzyılda Bizans resimli el yazmaları sanatla alakalı başarılarının zirvesine ulaşmıştı. Karmaşa tasarımları, varlıklı renkleri ve altın varak kullanımıyla karakterize ediliyorlardı. Bu dönemden Bizans resimli el yazmalarının en meşhur örnekleri içinde Viyana Genesis, Paris Mezmurlar Kitabı ve Kells Kitabı yer alır.
11. ve 12. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu gerilemeye başladı ve aydınlatılmış el yazmalarının kalitesi de düştü. Sadece bu zamanda Gregory Nazianzus’un Homilies’i ve Basil II’nin Menologion’u şeklinde birtakım mühim el yazmaları hala üretiliyordu.
15. yüzyılda Bizans İmparatorluğu Osmanlı Türkleri tarafınca fethedildi ve aydınlatılmış el yazmalarının üretimi bitti. Sadece Bizans aydınlatılmış el yazmaları bugün hala güzellikleri ve sanatla alakalı önemleri sebebiyle incelenmeye ve beğenilmeye devam ediyor.
- İllüstrasyonlarla süslenmiş
- Bizans İmparatorluğu’nda yaratıldı
- 4. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar olan döneme ilişkin
- İncil ve İnciller şeklinde dini metinleri ilave edin
- Ortaçağ sanatının en güzel örneklerinden bazıları olarak kabul edilirler
- Altın varak kullanımıyla karakterize edilir
- Hem klasik bununla beraber Hristiyan sanatından etkilenmiştir
- Mozaikler, freskler ve ikonlar ihtiva eder
- Orta Yüzyıl’ın en mühim sanatla alakalı geleneklerinden biri olarak kabul edilir
- Bir tür hat sanatı
- Yunanca ve öteki dilleri yazmak için kullanılır
- Yuvarlak yöntemleri ve akıcı çizgileriyle öne çıkıyor
- Dünyanın en güzel senaryolarından biri olarak kabul edilir
- Resimlerle süslenmiş el yazmaları
- Orta Yüzyıl’dan Rönesans’a kadar uzanan bir tarih
- İncil ve İnciller şeklinde dini metinleri ilave edin
- Ortaçağ sanatının en güzel örneklerinden bazıları olarak kabul edilirler
- Orta Yüzyıl’da Avrupa’da üretilen sanat
- Mimarlık, heykel, fotoğraf ve aydınlatılmış el yazmaları ihtiva eder
- Dini imgeler ve sembolizm kullanımıyla karakterize edilir
- Tarihin en mühim sanatla alakalı geleneklerinden biri olarak kabul edilir
II. Aydınlatılmış Elyazmaları
Aydınlatılmış el yazmaları yüzyıllardır, Orta Yüzyıl’dan başlayarak üretilmiştir. En eski örnekler MS 4. yüzyıla kadar uzanır ve manastırlarda ve öteki dini kurumlarda üretilmiştir. Aydınlatılmış el yazmaları çoğu zaman dini metinler olarak kullanılırdı, sadece tarih, şiir ve ilmi incelemeler şeklinde seküler eserler de içerirlerdi.
El yazmalarını tenvir sanatı, 11. ve 15. yüzyıllar içinde Orta Yüzyıl’da zirveye ulaştı. Bu zamanda, Romanesk, Gotik ve Rönesans şeklinde muhtelif stillerde aydınlatılmış el yazmaları üretildi. Aydınlatılmış el yazmaları çoğu zaman varlıklı patronlar tarafınca sipariş edilirdi ve üretimi çoğu zaman oldukça pahalıydı.
Aydınlatılmış el yazmalarının düşüşü 15. yüzyılda matbaanın icadıyla başladı. Matbu kitaplar, aydınlatılmış el yazmalarından oldukça daha ucuza üretiliyordu ve informasyon yaymanın birincil yolu olarak aydınlatılmış el yazmalarının yerini hızla aldılar.
Sadece, 19. yüzyıla kadar sanatçılar ve zanaatkarlar tarafınca aydınlatılmış el yazmaları üretilmeye devam etti. Günümüzde, aydınlatılmış el yazmaları güzellikleri ve zamanı önemleri sebebiyle değerlidir. Çoğu zaman müzelerde ve kütüphanelerde bulunurlar ve zaman zaman müzayedede satılırlar.
III. Aydınlatılmış Elyazmalarının Özellikleri
Tezhipli el yazmaları şu özellikleriyle öne menfaat:
- Altın yaprak
- Renkli mürekkepler
- Muhteşem kaligrafi
- Detaylı çizimler
Aydınlatılmış el yazmalarında kullanılan altın yaprak çoğu zaman oldukça ince bir katman haline getirilir ve hemen sonra bir fırçayla sayfaya uygulanır. Renkli mürekkepler bitkisel boyalar, mineraller ve metaller dahil olmak suretiyle muhtelif malzemelerden yapılır. Aydınlatılmış el yazmalarındaki kaligrafi çoğu zaman oldukça süslüdür ve çoğu zaman ustalaşmış bir yazıcı tarafınca yapılır. Aydınlatılmış el yazmalarındaki çizimler oldukça detaylı olabilir ve çoğu zaman dini sahneleri yahut hikayeleri tasvir ederler.
Altın varak, renkli mürekkepler, zarif hat sanatı ve ayrıntılı çizimlerin kullanması, aydınlatılmış el yazmalarının güzelliğine ve sanatla alakalı değerine katkıda bulunur. Bu el yazmaları, onları yaratan yazıcıların ve sanatçıların yetenek ve sanatının bir kanıtıdır.
IV. Aydınlatılmış Elyazmalarında Kullanılan Teknikler
Aydınlatılmış el yazmaları kurmak için kullanılan teknikler zamanla ve bölgeden bölgeye değişmiştir. Sadece en yaygın tekniklerden bazıları şunlardır:
- Kaygan sıva üstüne fotoğraf yapmayı içeren fresk resmi
- Pigmentlerin yumurta sarısıyla karıştırılmasıyla meydana getirilen tempera boyama
- Pigmentlerin sıcak mumla karıştırıldığı enkostik fotoğraf
- Altın varak yaldızlama, bir yüzeye ince altın tabakaları uygulanmasını ihtiva eder
- Kalem yahut fırça kullanarak çizgiler ve şekiller kurmayı içeren mürekkep çizimi
Bu temel tekniklere ayrıca, tezhipli el yazmaları çoğu zaman aşağıdakiler şeklinde muhtelif öteki dekoratif öğelere de haizdir:
- Metnin mühim kısımlarını vurgulamak için altın, gümüş yahut öteki parlak renklerin kullanılması anlamına gelen tenvir
- Metni dekoratif bir kenarlıkla çevreleyen kenarlık dekorasyonu
- Metnin her bölümünün başlangıcında bulunan büyük, süslü harfler olan baş harfler
- Metindeki sahneleri tasvir eden minik, tam sayfa resimler olan minyatürler
Tezhipli el yazmalarında kullanılan teknikler ve süsleme unsurları bir el yazmasından diğerine mühim seviyede değişebilir, sadece tamamı bu mühim sanat eserlerinin genel güzelliğine ve sanatsallığına katkıda bulunur.
V. Aydınlatılmış Elyazmalarında Kullanılan Malzemeler
Aydınlatılmış el yazmalarında kullanılan malzemeler, yaratıldıkları vakit dilimine ve bölgeye göre farklılık gösterir. Sadece en yaygın malzemelerden bazıları şunlardır:
- Parşömen
- Vellum
- Altın yaprak
- Gümüş yaprak
- Mürekkep
- Boyamak
- Alçıtaşı
- Tempera
Parchment ve vellum, üstüne makale yazmaya müsait hale getirmek için işlenmiş hayvan derisi türleridir. Altın yaprak ve gümüş yaprak, vurgular ve öteki dekoratif efektler kurmak için kullanılan ince metal levhalardır. Mürekkep, metni yazmak için kullanılır ve boya, illüstrasyonları kurmak için kullanılır. Gesso ve tempera, pürüzsüz, mat bir yüzey kurmak için kullanılan boya türleridir.
Aydınlatılmış el yazmalarında kullanılan malzemeler, eserin genel görünümü ve kalitesi üstünde mühim bir etkiye haiz olabilir. Mesela, yüksek kaliteli malzemelerle meydana getirilen el yazmaları çoğu zaman daha dayanıklı olacak ve daha ucuz malzemelerle yapılanlara bakılırsa daha uzun bir ömre haiz olacaktır.
VI. Aydınlatılmış Elyazmalarının Amacı
Tezhipli el yazmaları muhtelif amaçlar için yaratılmıştır, bunların içinde şunlar da vardır:
- Din dersi
- Tarihsel kayıt tutma
- Yazınsal eğlence
- Siyasal propaganda
- Şahsi bağlılık
Dini el yazmaları çoğu zaman İncil’den yahut öteki dini metinlerden hikayeleri resimlemek için kullanılırdı. Ek olarak insanlara itikat hakkındaki informasyon vermek yahut onları yakarma etmeye teşvik etmek için de kullanılabilirlerdi. Zamanı el yazmaları çoğu zaman mühim vakaları kaydetmek yahut mühim insanların hayatlarını belgelemek için kullanılırdı. Yazınsal el yazmaları eğlence için yaratılırdı ve çoğu zaman hikayeler, şiirler yahut oyunlar içerirdi. Siyasal el yazmaları propaganda yaymak yahut muayyen bir siyasal gündemi desteklemek için kullanılırdı. Şahsi el yazmaları hususi kullanım için yaratılırdı ve çoğu zaman dualar, meditasyonlar yahut öteki psikolojik egzersizler içerirdi.
Aydınlatılmış el yazmaları ortaçağ kültürünün mühim bir parçasıydı ve informasyon ve kültürün aktarılmasında mühim bir rol oynadılar. Geçmiş hakkındaki kıymetli bir informasyon kaynağıdırlar ve güzellikleri ve sanatsallıkları sebebiyle hayranlık uyandırmaya devam etmektedirler.
VII. Aydınlatılmış El Yazmalarının Yeri
Aydınlatılmış el yazmaları, kütüphaneler, müzeler ve hususi koleksiyonlar dahil olmak suretiyle muhtelif yerlerde bulunabilir. Aydınlatılmış el yazmalarının en meşhur koleksiyonlarından bazıları Paris’teki Bibliothèque Nationale de France, Londra’daki British Library, Roma’daki Vatican Library ve New York City’deki Morgan Library & Museum’dur.
Kütüphaneler ve müzeler çoğu zaman aydınlatılmış el yazmalarına adanmış hususi sergiler düzenler ve bunlar bu sanat eserlerini yakından görmenin mükemmel bir yolu olabilir. Hususi koleksiyoncular ara ara aydınlatılmış el yazmalarını sergilere ödünç verir ve bu bununla birlikte bu sanat eserlerini bizzat görme fırsatı da sağlayabilir.
Kütüphanelerde ve müzelerde saklanmanın yanı sıra, aydınlatılmış el yazmaları hususi koleksiyonlarda da bulunabilir. Birtakım hususi koleksiyoncular aydınlatılmış el yazmalarına tutkuyla bağlıdır ve bu sanat eserlerinden oluşan büyük koleksiyonlar biriktirmişlerdir. Bu koleksiyonlar çoğu zaman halka açıktır ve oldukça muhtelif aydınlatılmış el yazmalarını görmeniz için benzeri olmayan bir fırsat sağlayabilir.
Aydınlatılmış El Yazmalarının Korunması
Aydınlatılmış el yazmalarının korunması, bu tarz şeyleri kurmak için kullanılan malzemeler ve teknikler hakkındaki derin bir seka gerektiren kompleks ve uzmanlaşmış bir görevdir. Korumanın amacı, el yazmalarını gelecek nesiller için korurken, muamele sürecinden kaynaklanabilecek herhangi bir hasarı en aza indirmektir.
Tezhipli el yazmalarının bozulmasına katkıda bulunabilecek bir takım unsur vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Yaş
- Fer maruziyeti
- Rutubet
- Böcekler
- Ateş
Koruyucular, aydınlatılmış el yazmalarını işlemek için muhtelif teknikler kullanırlar, bunlar içinde şunlar yer alır:
- El yazmalarını asitsiz kutularda yahut klasörlerde tekrar muhafaza etmek
- El yazmalarından leke ve tozun temizlenmesi
- Kopan sayfaların tekrar eklenmesi
- Yırtık ve deliklerin onarımı
- Solmuş yahut hasar görmüş renklerin geri kazanılması
Aydınlatılmış el yazmalarının korunması, kültürel mirasımızı korumanın mühim bir parçasıdır. Bu duyarlı nesnelere dikkatli bir halde davranarak, konservatörler bunların gelecek nesiller tarafınca da beğenilmesini sağlayabilir.
IX. Aydınlatılmış Elyazmalarının Önemi
Aydınlatılmış el yazmaları birçok nedenden ötürü önemlidir. Kıymetli zamanı belgelerdir, yaratıldıkları çağın sanatı ve kültürüne dair içgörüler sunarlar ve günümüz sanatçıları ve tasarımcıları için bir esin kaynağı olabilirler.
Tarihsel olarak, aydınlatılmış el yazmaları dini metinler, yasalar ve zamanı anlatılar şeklinde mühim detayları kaydetmek için kullanılırdı. Çoğu zaman varlıklı kişiler yahut kurumlar tarafınca sipariş edilirlerdi ve çoğu zaman resimler ve öteki süslemelerle güzelce dekore edilirlerdi. Netice olarak, aydınlatılmış el yazmaları yaratıldıkları dönemin kültürü ve inançları hakkındaki kıymetli içgörüler sağlayabilir.
Tarihsel değerlerinin yanı sıra, aydınlatılmış el yazmaları günümüz sanatçıları ve tasarımcıları için de bir esin kaynağı olabilir. Aydınlatılmış el yazmalarında bulunan güzel çizimler ve kompleks süslemeler yeni sanat eserleri yaratmak için kullanılabilir ve içerdikleri hikayeler ve tarihler yeni yaratıcı projelere esin vermek için kullanılabilir.
Genel hatlarıyla, aydınlatılmış el yazmaları kültürel mirasımızın mühim bir parçasıdır. Geçmişe dair kıymetli içgörüler sağlarlar ve günümüz sanatçıları ve tasarımcıları için bir esin kaynağı olabilirler.
S: Tezhipli yapıt nelerdir?
A: Tezhipli yapıt, üstünde resimlerle süslü olan esere denir.
S: Tezhipli eserlerde kullanılan değişik çizim türleri nedir?
A: Tezhipli eserlerde kullanılan değişik fotoğraf türleri şunlardır:
- Baş harfler
- Sınırlar
- Tam sayfa çizimler
S: Tezhipli eserlerin oluşturulmasında hangi teknikler kullanılır?
A: Tezhipli eserlerin oluşturulmasında kullanılan teknikler şunlardır:
- Tablo
- Altın yaprak
- Tempera
0 Yorum